مبانی نورپردازی مقدماتی
مبانی و اصطلاحات نورپردازی مقدماتی:
- اکسپوژر یا نوردهی ( Exposure ) –این که یک صحنه بسیار روشن باشد یا نور کافی نداشته باشد، چگونه بر عکس شما اثر میگذارد؟
- کیفیت ( Quality ) –نور متمرکز یا پراکنده چیست؟
- رنگ ( Color ) –آیا میزان نور موجود در یک صحنه روی رنگهای عکس نیز تاثیر میگذارد؟
- جهت ( Direction ) –نور از کجا و به کجا تابیده میشود؟
- هایلایت ( Highlight ) –روشنترین بخشهای عکس.
- سایه ( Shadow ) –تاریکترین بخشهای عکس.
- کنتراست ( Contrast ) – تضاد بین بخشهای تاریک و روشن تصویر.
۱- اکسپوژر یا نوردهی ( Exposure )
یکی از مهمترین اصطلاحات نورپردازی مقدماتی، اکسپوژر یا نوردهی است. اکسپوژر قرار گرفتن نور در یک محیط تاریک را میگویند. نوردهی طبیعی عملیاتی است که تصویری را شبیه به آنچه ما در چشممان میبینیم ایجاد میکند. یک صحنه معمولی در طول روز حدودا ۱ استاپ نور تولید کرده و دوربینهای DSLR به طور متوسط بین ۵ تا ۷ استاپ نور را میتوانند ثبت کنند. چشم انسان نیز در حدود ۲۰ استاپ نور را میتواند ببیند. این یعنی آنچه را که در واقعیت به صورت طبیعی و توسط چشم میبینیم، با چیزی که توسط دوربین ثبت میشود یا بر روی کاغذ چاپ میکنیم متفاوت است.
۲- کیفیت ( Quality )
علاوه بر اثر روشنایی یا تاریکی، نور میتواند نرم یا سخت باشد. این عمدتا تابعی از میزان بزرگی منبع نور در مقایسه با سوژه است. یک منبع نور بزرگ نزدیک به سوژه، در صورت وجود، نوری نرم با سایههای نرم ایجاد میکند. در نقطه مقابل یک منبع نور کوچک که دور از سوژه باشد، روشنایی کمی در اطراف سوژه به وجود آورده و سایههای سختی را تولید میکند.
نور خورشید در ابتدا ممکن است منبع نور کوچکی به نظر برسد.با این حال نوری که تولید میکند پراکنده، نرم و همراه با سایههایی نرم است، چون اتمسفر زمین بسیاری از آن را پخش میکند. همچنین اشیا روشن یا درخشان تمایل به بازتاب و انعکاس نور خورشید را دارند. مه و ابرها نیز به شدت نور خورشید را پراکنده و نرم میکنند. در حالی که یک شعاع نور خورشید در جنگل میتواند نسبتا سخت باشد. برای مثال آفتاب کامل بعد از ظهر در یک مکان روشن ( مثل یک فضای برفی، پارکینگ بتونی یا مکانی خاکی و غبار آلود ) بسیار نرم است.
بخشی از این امر مربوط به زاویهای است که نور خورشید با آن از اتمسفر زمین عبور میکند. در زمان صبح و عصر، خورشید با زاویهای کم میتابد و نسبت به اواسط روز، از طریق جو زمین به میزان قابل ملاحظهای بیشتر پراکنده میشود. این امر باعث میشود تا نور هنگام طلوع یا غروب آفتاب بسیار نرمتر از نوری باشد که در طول روز میتابد و سایههای نرمتری را نیز ایجاد میکند. نور هنگام عصر و غروب آفتاب در مناطق توسعه یافته جهان نیز نرمتر از نور صبح است، چون آلودگی هوایی که در طول روز ایجاد میشود، به انتشار بیشتر نور خورشید در فضا کمک میکند. این آلودگی به طور معمول در هنگام شب بیشتر است و کاهش آن در زمانی که درجه حرارت خنکتر شده و جهان به خواب فرو میرود، باعث میشود هنگام صبح نوری تمیزتر و نرمتر داشته باشیم.
۳- رنگ ( Color )
مورد دیگر از اصطلاحات نورپردازی مقدماتی رنگ است. نور خورشید در دیده شدن رنگهای مختلف تاثیر زیادی داشته و به صورت دما و با واحد کلوین ( K ) اندازه گیری میشود. برای کالیبره شدن و اندازه گیری دقیق معیار نورپردازی باید بدانید که یک تصویر با کیفیت در نور معمولی روز باید با دمای ۵۶۰۰ کلوین ثبت شود، اما این میزان در زمانی که نور روز شدیدتر است باعث گرم شدن رنگهای تصویر و تمایل آنها به سمت رنگ قرمز میشود. فضای جوی زمین نیز متفاوت بوده و یک عکس معمولی در هنگام غروب آفتاب با دمای ۴۰۰۰ کلوین، میتواند تا ۶۵۰۰ کلوین در یک روز ابری افزایش پیدا کند. به نظر میرسد دمای ۶۵۰۰ کلوین، نور طبیعی روز در شرایط جوی عادی است. فلاشهای تنگستن نیز نوری با دمای ۳۲۰۰ کلوین تولید میکنند و لامپهای فلورسنت هم با توجه به رنگ و شدتشان میتوانند نور با دماهای مختلفی را تولید کند. توجه داشته باشید که وقتی یک عکس خام RAW را ویرایش میکنید، با تغییر تنظیمات دمای رنگ در آن، نور تغییر کرده و رنگها نیز متفاوت از آن چیزی که در ابتدا بوده به نظر میرسند. کم کردن عدد دمای رنگ در ویرایش تصاویر باعث سرد شدن و زیاد کردن آن باعث گرم شدن رنگها میشود.
۴- جهت ( Direction )
جهت نور یکی دیگر از اصطلاحات نورپردازی مقدماتی مهم است. نور خورشید در تمامی جهتها میتابد. این ممکن است نرم یا سخت باشد، اما باید بدانیم خورشید منبع نوری یکتاست و شعاعهای نوری خود را به صورت مستقیم و در تمام جهات میفرستد. ممکن است بعضی جاها بازتاب داشته باشد یا هر چیز دیگری، اما هیچگاه متوقف نمیشود و مسیرش برای همیشه ادامه دارد. بسته به این که از چه جهتی به سوژه نگاه میکنید، نورپردازی آن میتواند متفاوت باشد، به این صورت که از پشت، از جلو و یا از کنارهها روشن باشد. به خاطر داشته باشید که این در مورد تمام منابع تولید نور صادق است و صرفا مختص به خورشید نیست.
ما می توانیم از اشیاء طبیعی برای جلوگیری یا هدایت نور ( مثل منعکس کننده ) استفاده کنیم و جهت آن را تغییر دهیم، یا میتوانیم سوژه خود را طوری تغییر دهیم تا به شکل دلخواه نورگیری شود.
۵- هایلایت ( Highlight )
به روشنترین بخش هر تصویر هایلایت میگویند. زمانی که تنها با یک منبع نور سر و کار داریم، هایلایت معمولا یک سطح بازتابنده یا چهرهایست که درست روبروی منبع تولید نور قرار گرفته است. هایلایتها را میتوان با عکاسی در سایه، استفاده از دیفیوزرها و اطمینان از این که سوژه بین شما و خورشید قرار دارد، کاهش داد. همچنین امکان تغییر میزان روشنی هایلایتها در مرحله ویرایش نیز ممکن است ( برای ویرایش بهتر و دقیقتر باید با فرمت خام RAW عکاسی کنید. )
۶- سایه ( Shadow )
در مقابل هایلایت که روشنترین بخشهای یک عکس بود، تاریکترین بخشها را سایه یا Shadow مینامند. زمانی که تنها با یک منبع نور سر و کار داریم، این معمولا یک جسم غیر انعکاسی است که دور از منبع نور قرار گرفته یا زیر سایه جسمی دیگر است. همانند هایلایت، سایهها را نیز میتوان در مرحله ویرایش تصویر تغییر داد و شرط کیفیت بالاتر آن عکاسی با فرمت خام RAW است.
۷- کنتراست ( Contrast )
آخرین مورد از اصطلاحات نورپردازی مقدماتی مربوط به کنتراست است. کنتراست یا تضاد یک تصویر در واقع اختلاف میان هایلایتها و سایهها است. اگر فاصله بین این دو المان زیاد باشد، کنتراست بسیار زیاد خواهد بود.
اگر فاصلهی بین این دو کم باشد، تصویری با کنتراست پایین خواهیم داشت. برای نمونه تصاویری که در یک روز ابری یا در شرایط جوی نامناسب ثبت میشوند کنتراست کمی داشته.در عوض عکسهایی که در طول یک روز آفتابی با نور شدید ثبت میشوند، کنتراست بسیار زیادی دارند.
